Консультациялық пункт жұмысынан.Психолог:Алтынханқызы Жансаяның "Үй жағдайында балаларды дамытушы ойындар"тақырыбында кеңес
«Үй жағдайында балаларды дамытуға арналған ойындар»
Мақсаты: ата-аналардың үй жағдайында көп күш пен уакыт жұмсамай кіші жас балаларынын ұсақ қол моторикасы мен сенсорлық дамуын қалыптастыруға көмектесу.
Міндеттері:
Ата-аналарды сенсорлық тәрбие ұғымымен таныстыру;
Үй жағдайында ұйымдастыруға болатын сенсорлык калыптасу мен ұсак кол моторикасын дамытуға арналған ойындар және жаттығулармен таныстыру;
Отбасы мен мектепке дейінгі мекеме арасындағы карым-катынасты нығайтуға жағдай жасау және ата-аналар мен балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Сенсорлық даму балалардың кіші жастағы жалпы дамуының негізін құрайтын басты бөлігі болып табылады.
Баланың бойына акыл-ой күштерін, ойлауын дамытудағы және акыл-ой, енбек мәдениетін дамыту ен алдымен балага сенсорлык тәрбие беруден бастау алады. Сенсорлық тәрбие аркылы бала айналадағы заттардын жеке каснеттерін, яғни көлемі, түсі, кеністіктегі орны, дәмі, иісі және т.с.с. таниды
Сенсорика баланың даму үдерісінде сырткы ортаны кабылдап және айналадағы болып жаткан заттарды, коршаған ортадағы өзгерістерді көз алдына елестетіп, сезінуіне бағытталған.
Сенсорлык тәрбиенің маныздылығы мынада:
Интеллектуалды дамудың негізі болып табылады
Баланың коршаған ортамен карым-катынасы кезінде алынған түсініксіздіктерді ретке келтіру;
Байқағыштыктарын дамыту;
Шынайы өмірге дайындайды;
Эстетикалык сезіміне белсенді түрде әсер етеді;
Қиялдың дамуна негіз болып табылады:
Зейінін дамытады;
Балага жана пән-танымдылык кызмет тәсілдерін игеруге мүмкіндік береді;
Сенсорлық үлгі-өнегені игеруді камтамасыз етеді;
Оку іс-әрекетінің дағдыларын камтамасыз етеді:
Баланың сөздік корынын ұлғаюына әсер етеді:
Көру, есту, бейнелі және т.б. есте сактау түрлерінін дамуына әсер етеді.
Әр жастың сенсорлық тәрбие алдында өзіндік міндеттері бар. Ерте жастан-ақ түс, пішін, мөлшер туралы ой елестері көбейе түседі. Осы ой елестерінің әртүрлі болуы манызды. Бұл баланы түрлі сапалы түс спектрларымен, геометриялық пішіндермен, шеңбер, сопақ, шаршы, тіктөртбұрыш, үшбұрыш, дөнгелек, текше, кірпіштермен таныстыру керектігін түсіндірелі. Танымдық және сөздік шеберлігін дамыту, көру, сезу, қозғалу, салыстыру аркылы түсті, пішінді, өлшемді анықтау. Түсіну және де сөйлегенде көлем мен пішін атауларын колдану
Баланың ең сүйікті ісі не? Әрине, ойын! Балалар үйде, аулада, балабакшада, қонақта да ойнайды. Ойын аркылы коршаған ортаны, өзінің ішкі әлемін танып біледі.Кіші жаста ойын арқылы сезім мүшелері дамидыОйын аркылы коршаған ортаны, өзінің ішкі элемтін танып біледі. Кіші жаста ойын аркылы сәбидің сезім мүшелері дамиды. Оның есту, көру, дәм сезу әсерлері күшее түседі. Бұл кезенде зерттеу әрекеті мен козғалыс белсенділігінің негізі каланады. Сәби заттардын касиеттерін бар мүмкіншілігін пайдалана отырып, аса белсенділікпен зерттейді. Затты козгап, ұстап көреді, аузына салып, дәмін көреді.
Құрметті ата-аналар, мен бүгін сіздердің назарларынызға өте карапайым, сонымен катар ете кызыкты ойындар ұсынамын. Бұл ойындарды сәбилерінізбен тура ас бөлмесінде ұйымдастыра аласыздар. Негізгісі бұл ойындар аса дайындықты талап етпейді. Ойын құралдары ретінде әр үйден табылатын заттар колданылады
«Мозайка» ойыны. Түстері әртүрлі және түрлі көлемді түймелерді таңдап алыңыз. Пластикалық бөтелкелердің тығындарын да қолдануға болады. Алдымен өзініз сурет құрастырып көрініз, кейін сәбиіңізді өз бетінше дәл сондай сурет құрастыруын өтінініз. Баланыз сіздің көмегінізсіз сурет салып үйренгеннен кейін одан баска суреттер ойлап табуды өтінініз. Түйме мозайкасынан құламайтын қуыршақ, көбелек, аккала, …
Сонымен аздап ойнап алайық. Шұңғыл ыдыска үрмебұршағын саламыз да нан илегендей кейіп танытамыз. Ал егер екі түсті үрмебұршағын салсак, екеуін айырып алуды ұсынамыз. Бұл әрине тағы да сенсорика.
Мен алдында атап өткендей сенсорлык даму мен ұсак кол моторикасының дамуы бір-бірімен тығыз байланысты. Қазір бір үрмебұршағын алып алдымен бас бармақ пен сұқ саусак, сосын бас бармак пен ортан саусак, сосын бас бармақ пен аты жоқ саусакпен алып көріңіз... қалай? ал балаларға оны жасау тіпті киын. Үйде осындай жаттығулар жасасаныздар сіздін сәбиіңіздің ұсак кол моторикасы әлде калай каркынды дамитын болады. Ал егер ойын сонында баланыз «тосын сый» (кішкентай ойыншық немесе кәмпит) тауып алса, бала қуанышында шық болмасына сенемін.
Мен бүгін сіздерді баланыздың бос уакытын пайдалы етудін аз ғана мөлшерімен таныстырдым. Өздерініздің бар мүмкіншіліктерініз бен шығармашылығынызлы пайдаланыныз және ең негізгісі, баланызбен әрдайым сөйлесіп, табиғат құбылысын, түстер мен пішіндерді, өзініздің бар әрекетінізді атымен атаныз. Бала әрдайым түрлі акпарат алып отырсын, шаршап калады деп кобалжымаңыз. Окыту неғұрлым еркін болса, соғұрлым оңай, әрі женіл өтеді. Сәбиіңізбен дамытушы ойын және көңілді ойындар ойнаңыз. Ойын барысына қатысып отырыңыз. Бұл балаңыз бен сіздің араңыздағы байланысты күшейте түседі.